Ο ΤΟΠΟΣ

-Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ

Ο Πλάτανος ήταν έδρα του καποδιστριακού Δήμου Πλατάνου, με πληθυσμό 324 ατόμων (απογραφή 2001). Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τον Κάτω Πλάτανο αποτελούν τη δημοτική ενότητα Πλατάνου που υπάγεται στο Δήμο Ναυπακτίας και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 207 κατοίκους. Πήρε τ’ όνομά του από ένα τεράστιο πλατάνι που υπήρχε στη θέση Μεγάλη Βρύση.

Κάτω από ένα πυκνοφυτεμένο από έλατα, γαύρα, μηλιούς, κρανιές και κέδρα δάσος, στις ανατολικές πλαγιές του όρους ‘’Αλωνάκι’’ (ύψος 1.418 μ.) και σε υψόμετρο 875 μέτρων, ο Πλάτανος ατενίζει το όρος ‘’Ξεροβούνι’’ (ύψους 1.575 μέτρων), του οποίου οι πλαγιές καλύπτονται από θαμνώδεις πρίνους και κέδρους και από λίγα έλατα.

Αιτία της πρώτης κατοίκησης του Πλατάνου, που εικάζεται ότι έγινε το 17ο αιώνα, φαίνεται ότι ήταν το δύσβατο της περιοχής που πρόσφερε ασφάλεια απ’ τις με πολεμικές συγκρούσεις, Τούρκων, Ενετών και αρματολών, καθώς και τις επιδρομές ληστών και πειρατών που έπλητταν την ευρύτερη περιοχή.

Ο Πλάτανος έχει μεγάλη ιστορία και ήταν ακμάζον χωριό και πλούσιο. Οι κάτοικοι του Πλατάνου του περασμένου αιώνα εξασκούσαν πολλά επαγγέλματα. Παράλληλα, το πνευματικό επίπεδο του Πλατάνου ήταν υψηλό. Στην ευρύτερη περιοχή ήταν γνωστό ως το «χωριό των γραμμάτων» με καθηγητές, γιατρούς κ.λπ. Από το σχολείο του χωριού αποφοίτησε, εκτός των άλλων, και ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ο οποίος έφτασε να γίνει μέχρι και αντιβασιλέας της Ελλάδος (1944-1946). Στην πλειοψηφία τους, όμως, οι κάτοικοι ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Επίσης στον Πλάτανο άνθισε η αμπελοκαλλιέργεια, η εκτροφή μεταξοσκώληκα και η μελισσοκομία. Σήμερα πληθυσμός του Πλατάνου αποτελείται κυρίως από συνταξιούχους, λίγους δημόσιους υπαλλήλους και  ελεύθερους επαγγελματίες καθώς και ελάχιστους κτηνοτρόφους. Το χωριό είναι πυκνοκτισμένο και γεμάτο από λιθόστρωτα σοκάκια. Διαθέτει γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ καθώς και υπαίθριο θέατρο με την ονομασία ‘’Δημήτρης Ροντήρης’’, δεδομένου ότι ο μεγάλος δάσκαλος του θεάτρου καταγόταν από τον Πλάτανο. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι μεγάλο κομμάτι των γυρισμάτων για τις σειρές της κρατικής τηλεόρασης “Ο πρίγκιπας” (1996) και “Ο θησαυρός της Αγγελίνας” (2005) έχουν γυριστεί στον Πλάτανο. Τέλος, από τον Πλάτανο κατάγεται και ο Γιώργος Τσούνης, ο οποίος από τον Μάϊο του 2022 είναι ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα.

-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Αν και στις μέρες μας είναι ένα γραφικό, ήσυχο χωριό, ο Πλάτανος διαθέτει σημαντική ιστορία. Και θα το καταλάβετε εύκολα με μια βόλτα στα λιθόστρωτα δρομάκια γύρω από την κεντρική πλατεία του Αγίου Νικολάου, όπου δεσπόζει η ομώνυμη εκκλησία με τα πυργωτά της καμπαναριά και τα ιστορικά κειμήλια, μεταξύ των οποίων ο ξυλόγλυπτος και χρυσοκέντητος επιτάφιος Ρωσικής κατασκευής του 1900 περίπου. Είναι και η ίδια ένα αξιοθέατο, μάλιστα, καθώς πρωτοχτίστηκε το 1742 και έλαβε τη σημερινή της μορφή ύστερα από τις εργασίες ανέγερσης που έγιναν το 1846, χάρη σε συνεισφορές των κατοίκων και σε γενναιόδωρη δωρεά του Νικόλαου Μαραθέα, Πλατανιώτη που διέπρεπε επιχειρηματικά στη Ρουμανία. Αξίζει επίσης να αναφερθεί το καντήλι-αφιέρωμα στον Άγιο Νικόλαο της Αλίκης Βουγιουκλάκη, η οποία επισκέφθηκε τον Πλάτανο το 1969, προσκεκλημένη του Πλατανιώτη ομότιμου καθηγητή Μαιευτικής και Γυναικολογίας Νίκου Παπανικολάου που υπήρξε και ο προσωπικός της γιατρός.

Ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να έρθει σε επαφή με αυτό το παρελθόν παρατηρώντας τα καλοφτιαγμένα και με λιθανάγλυφα εξαιρετικής τέχνης αρχοντικά, που εξακολουθούν να στέκουν στο σύγχρονο χωριό. Η οικία Ροντήρη χρονολογείται στα 1847, έχει όμως ακόμα παλιότερη ιστορία, καθώς εκεί έστησε το αρχηγείο του ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατά την Επανάσταση του 1821, όταν πέρασε δύο φορές από το χωριό (1825 και 1826), στην προσπάθειά του να βοηθήσει το πολιορκημένο Μεσολόγγι. Στο δε Αρχοντικό του Μαργαρίτη (1850), ακριβώς απέναντι, λέγεται πως έμεινε κάποτε και ο βασιλιάς Όθωνας.

Στον Πλάτανο θα βρείτε δύο αξιόλογα μουσεία, τα οποία δημιούργησε ο Πλατανιώτης ομότιμος καθηγητής μαιευτικής και γυναικολογίας Νίκος Παπανικολάου. Το Λαογραφικό Μουσείο το οποίο θα σας προσφέρει μια πρώτης τάξης «επίσκεψη» στην παλιά ζωή του χωριού, τότε που είχε πληθυσμό  πάνω από 1.000 κατοίκους και έσφυζε από εμπορική κίνηση και το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, αφιερωμένο στη μνήμη του ντόπιου υπολοχαγού Μιχάλη Τσίπουρα, που σκοτώθηκε στο Αλβανικό μέτωπο. Είναι ένα μικρό μουσείο με αρκετά ενδιαφέρον φωτογραφικό υλικό από την περίοδο 1940-1945, στο οποίο βρίσκονται και ορισμένα σπάνια βιβλία.

Αν επιθυμείτε να επιχειρήσετε εκδρομές στην ευρύτερη περιοχή κρατώντας τον Πλάτανο ως βάση σας, μην αμελήσετε μια περιήγηση στο φυσικό τοπίο γύρω από το ίδιο το χωριό. Θα σας αποκαλύψει πολλές ομορφιές, καθώς ακριβώς δίπλα βρίσκεται ένα καταπληκτικό δάσος γεμάτο έλατα, γάβρους, μελιούδια και κρανιές. Μία επίσης από τις ωραιότερες τοποθεσίες του Πλάτανου είναι η κοίτη του ποταμού Κότσαλου, παραποτάμου του Εύηνου. Ανεβαίνοντας προς την κορυφή του όρους Αλωνάκι θα δείτε μια υπέροχη θέα προς τον Εύηνο. Πάνω από τον Πλάτανο, εν τω μεταξύ, ανάμεσα σε αιωνόβια πουρνάρια, δεσπόζει το ξωκλήσι των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Στέκει εκεί από το 1887 και διακρίνεται από το δάπεδό του, κατασκευασμένο από άσπρη, πελεκητή πέτρα. Σε μια άλλη ραχούλα, με εξαίσια θέα προς το χωριό, βρίσκεται και ο Αη-Λιάς (ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία), ναΐσκος του 1895. Οι ντόπιοι λένε ότι από εκεί μπορείτε να διακρίνετε και το Ιόνιο Πέλαγος, αν ο ορίζοντας είναι καθαρός.

Μόλις 10 λεπτά πιο κάτω από τον Πλάτανο, βρίσκεται ο Κάτω Πλάτανος, ο οποίος παλιότερα ήταν ξεχωριστός οικισμός με την ονομασία Βονώρτα. Πρόκειται για τοποθεσία που δείχνει να κατοικείται από την αρχαιότητα. Εκεί θα δείτε την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που διατηρείται όπως ήταν και το 1880, αλλά και το ξωκλήσι της Παναούλας (αφιερωμένο στην Παναγία), το οποίο χτίστηκε το 1895 από Πλατανιώτη μετανάστη στη Ρουμανία, ως εξιλέωση για φόνο που διέπραξε από λάθος, ευρισκόμενος σε άμυνα.

-ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Από τη Ναύπακτο παίρνοντας την 24^η Ε.Ο. προς Καρπενήσι και διανύοντας μια μοναδική διαδρομή 52 χλμ.,,  μετά από 1 ώρα και 15 λεπτά φτάνετε στον Πλάτανο. Τον ίδιο περίπου χρόνο θα χρειαστείτε αν ακολουθήσετε τη διαδρομή Αγρίνιο – Θέρμο – Πλάτανος.

Σημειωτέον ότι και τα δύο προαναφερθέντα οδικά δίκτυα παραμένουν πάντα προσπελάσιμα κατά τους χειμερινούς μήνες με τις ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες, χάρη στην έγκαιρη επέμβαση των τεχνικών υπηρεσιών της Περιφέρειας και του Δήμου.